KOUDE EN NATTE WEEK

De afgelopen week was het licht winters met op 4 dagen (natte) sneeuwbuien en overdag een 3 tal dagen met een maximum temperatuur van zo’n 3 graden. In het weekend werd het zachter, zaterdag veel zon, zondag meer wolken. Zondag de warmste dag van maart tot nu toe met 11,5 graden.

De relatief zachte winter deelde op de valreep eind februari/begin maart nog een paar kleine speldenprikken uit. Koude poollucht kreeg de kans om vanaf Scandinavië over ons land uit te stromen door grote slingeringen in de straalstroom. De kans hierop was groter dan normaal door een verstoring van de poolwervel op 30 kilometer hoogte in de stratosfeer. Op satellietbeelden waren prachtige winterfenomenen te bewonderen. Ook al warmt de aarde op, koudegolven blijven bestaan, al gaan de scherpste kantjes er steeds meer vanaf.

Uitbraak van noordelijke kou na verstoring poolwervel

Rond 16 februari trad er een sterke verstoring op in de poolwervel. Uit onderzoek weten we dat in de weken daarna de kans op een koude inval groter is dan normaal. Na dagen van grijs somber weer boven de meeste delen van Nederland trok zaterdag 25 februari inderdaad de lucht open.

De weerkaart toont een arctische glijbaan van koude lucht die tussen een hogedrukgebied boven Schotland en een lagedrukgebied bij Polen over ons land uitstroomde. Er passeerde nog een buienstoring (paarse lijn) die de grens van de koudste lucht markeerde. Boven het relatief warme water van de Noordzee ontstonden buitjes, maar boven land dichter bij het lagedrukgebied ontstonden actievere buien waarbij ook wat (korrel)hagel voorkwam. Het was zeker geen 'beast from the East’ met diepvriestemperaturen uit Rusland maar het leverde toch mooie speldenprikken van de winter op, met zelfs een code oranje op woensdag 8 maart. De scheidslijn van warmere en koude lucht kwam toen boven het zuiden van Nederland te liggen met een flink pak sneeuw als gevolg.

Satellieten zien sneeuw en ijs

Het satellietbeeld van zaterdagochtend toont in witte kleuren wolken met alleen waterdruppeltjes en blauwe kleuren of wolken met ijskristallen of sneeuw op de grond. Zo is de sneeuw op de Noorse bergen maar ook de wolkenvrije zuidkant van de Alpen mooi te zien als helderblauw. De wolken rondom het lagedrukgebied bij Polen reiken hoog in de atmosfeer waar de temperatuur onder nul is. Bij zwakkere fronten (dit zijn gebieden waar koude lucht en warme lucht elkaar ontmoeten) boven Engeland en het midden van Frankrijk zijn de wolken minder hoog en dus kleuren ze wit. De buitjes en wolkenvelden (stratocumulus) bij de koude lucht zijn ook doorgaans niet heel hoog, maar enkele actieve buitjes hebben wel hogere wolkentoppen die als speldenknopjes blauw kleuren. Hier kwam hagel voor en boven Duitsland en Polen ook sneeuw.

Satellieten zien hoe droog en koud de lucht is

De instrumenten van de satellieten meten indirect ook de hoeveelheid waterdamp in de lucht. Wolken zien we op deze beelden als grijs(wit), de gebieden eromheen als paarsig en droge koude lucht als paarsig met een rode gloed . Boven Zweden is op een bel met koudere bovenlucht te zien en deze trekt vervolgens zuidwaarts met een paar dagen lichte tot matige nachtvorst als gevolg tot begin maart. De koude lucht trok na het weekend verder naar het zuiden en leverde boven Spanje in de hogere delen op uitgebreide schaal sneeuw op, tot zelfs in de Balearen. 

In de animatie van de ligging van de straalstroom en de temperatuur van de lucht op zo'n 1,5 kilometer hoogte is deze ontwikkeling goed te volgen. De grote slingers in de straalstroom volgend op de verstoring van de poolwervel voeren op verschillende momenten en plekken koude poollucht naar het zuiden, zoals ook in de afgelopen dagen boven ons land.

Scherpste kantjes kou minder in toekomstig klimaat

Boven Europa is het luchtdrukpatroon sinds 1881 in de winter veranderd, met toenemende luchtdruk boven het Middellandse Zeegebied en afnemende luchtdruk ten noorden van Scandinavië. Dit heeft in Nederland, net als in de rest van Europa, geleid tot een toename van westenwinden en een afname van oostenwinden in de winters. Deze circulatieverandering heeft bijgedragen aan de toename van het aantal zachte dagen en een afname van het aantal koude dagen. 

De straalstroom zal echter blijven slingeren en op gezette tijden koude poollucht boven Nederland laten landen, al zal die lucht gemiddeld genomen door opwarming ook minder koud worden.  KNMI-klimaatbericht door Ruben IJpelaar

Het was maandag een overwegend bewolkte dag en tot de avond bleef het afgezien van een enkele bui in de ochtend vrijwel droog. De temperatuur liep op naar ruim 7 graden. In de avond viel er enige regen.

In de nacht naar dinsdag viel er al regen en in de ochtend was er ook nog even enige natte sneeuw. De rest van de dag veel bewolking met af en toe regen en in de middag nog een paar vlokjes. Het werd overdag maarn3,4 graden. Over het etmaal viel 12,0 mm neerslag.

Het was woensdag een bijzondere weerdag. In de nacht viel al een bui met hagel en natte sneeuw. Daarna werd het tijdelijk mistig en in de ochtend waren er perioden met natte sneeuw en regen. In de middag bleef het tijdelijk droog, late viel er opnieuw natte sneeuw en regen. Het werd maar 3 graden.

In de ochtend was het donderdag lange tijd droog en rustig. Tegen het middaguur bereikte een gebied met natte sneeuw onze regio. Na enkele uren ging de natte sneeuw over in regen en later werd het tijd droog. In de avond volgden weer buien. Het werd maar 2,5 graden. Over het etmaal viel 10 mm neerslag.

Het was vrijdag een kletsnatte dag met eerst regen, maar in de middag, nadat de wind naar noord was gedraaid en was toegenomen tot krachtig, ging de regen over in natte sneeuw. De temperatuur daalde van 3 naar +0 graden. Later in de middag werd het droog en liep de temperatuur weer iets op. Er viel over het etmaal 

Na een nacht met lichte vorst scheen overdag de zon zaterdag volop en het bleef droog. Het werd 7 graden.

In de nacht naar zondag en zondagmorgen vroeg viel er enige lichte regen. In de middag waren er een paar opklaringen. Het werd ruim 11 graden.

De weerspreuk van de week:

Maarts droogte, aprilse regen,

beloven voor mei grote zegen!