WISSELVALLIG EN NAT

De afgelopen week was het sterk wisselvallig en de temperatuur kwam niet meer zo hoog uit als eerder deze maand. De hoeveelheid neerslag liep op naar bijna 100 mm. Augustus is inmiddels een te natte maand, wel nog erg warm, ruim 3 graden boven het langjarig gemiddelde.

De gemiddelde temperatuur in Nederland van het volgende jaar kan het beste worden geschat met de gemiddelde temperatuur in de voorgaande twaalf jaar. Bij een langere periode van middelen is de schatting door het opwarmende klimaat te koud. Bij een kortere periode kan de schatting door toevallige fluctuaties te koud of juist te warm uitvallen. Hoe werkt dit middelen in een opwarmend klimaat?

Middelen bij een constant klimaat

Hoe kun je de temperatuur van het volgende jaar het beste schatten uit metingen van de temperatuur in voorgaande jaren? In een klimaat dat niet verandert, is de beste schatting de langjarig gemiddelde temperatuur. Door willekeurige natuurlijke variaties kan de werkelijke temperatuur daar uiteraard van afwijken, maar hoe langjariger de schatting, hoe beter. Bij een kortere periode van middelen wordt de schatting door toeval te hoog of te laag.

Middelen bij een opwarmend klimaat

In een opwarmend klimaat wordt het langjarig gemiddelde echter sterk beïnvloed door koelere jaren uit het verleden, waardoor de schatting van de temperatuur van het volgende jaar te laag uitvalt. Je zou over een kortere, recente, relatief warme periode kunnen middelen, maar dan is de toevallige fout weer groter. Bij welke lengte van de periode is het verschil tussen de geschatte en de werkelijke waarden voor een reeks van jaren gemiddeld het kleinst?

Het verschil berekenen we door de kwadraten van de jaarlijkse verschillen bij elkaar op te tellen en vervolgens het totaal te delen door het aantal en daar de vierkantswortel van te nemen. Dit heet het kwadratisch gemiddelde. Door de jaarlijkse verschillen te kwadrateren voorkom je dat positieve en negatieve verschillen elkaar opheffen, dat wil zeggen, elke afwijking telt mee.

Toepassing bij opwarmend klimaat

Als voorbeeld nemen we de jaargemiddelde temperatuur in De Bilt, die vooral sinds eind jaren tachtig van de vorige eeuw is toegenomen. Voor de jaren 1990-2019 is het kwadratisch gemiddelde verschil berekend tussen de jaarlijkse temperatuur en de gemiddelde temperatuur in de periode direct voor elk jaar, waarbij de lengte van de periode is gevarieerd van 1 tot 30 jaar. Het verschil tussen de werkelijke en de geschatte temperatuur is het kleinst bij een middelperiode van ongeveer 12 jaar. Periodes tussen de 5 en 13 jaar geven ongeveer hetzelfde resultaat. Kortere periodes geven grotere verschillen door een grotere toevallige fout, langere periodes geven grotere verschillen door klimaatverandering tijdens de periode. (bron KNMI)

De week begon maandag met wisselend bewolkt weer en na de buien in de nacht van zondag op maandag bleef het overdag droog. Tijdens zonnige perioden werd het nog 22 graden.

Er was dinsdag veel bewolking en er viel enige regen. Later in de middag klaarde het nog goed op en liep de temperatuur snel op naar 21 graden tegen 20 uur. De wind werd wel langzamerhand sterker.

In de nacht van dinsdag op woensdag stond er een harde wind en er kwamen windstoten voor tot zo’n 80 km per uur. Er viel ook enige regen. Overdag nam de wind maar erg langzaam in kracht af. Overdag werd het maar 18 graden.

Er was donderdag veel bewolking en slechts heel af en toe was de zon zichtbaar. Het bleef overdag droog. Het werd 21 graden.

Aanvankelijk waren er vrijdag flinke zonnige perioden, maar in de loop van de middag vielen er enkele pittige buien met onweer. Het werd nog 22 graden, maar in de buien was het nog maar 17 graden.

Er vielen zaterdag enkele pittige buien, maar de zon brak ook zo nu en dan nog door. Het werd maar 18 graden. Over het etmaal viel bijna 10 mm neerslag.

In de ochtend viel er zondag nog een enkele bui, de rest van de dag bleef het vrijwel droog. De bewolking hield de overhand er waren slechts enkele opklaringen. Het werd 19 graden.

De weerspreuk van de week:

Onweders in de late nacht,

worden ’s avonds opnieuw verwacht!